خدای متعال مسئولیت خونخواهی از امام حسین علیه السلام را بر دوش زمین وزمینیان نهاده واین قضیه را به مسائل تکوینی پیوند زده است. این مسأله شواهد فراوانی در روایات متواتر دارد؛ برای مثال روایت شده است که جناب ابراهیم خلیل علیه السلام هنگامی که سوار بر اسب از سرزمین کربلا می گذشت از اسب بر زمین افتاد وسرش شکافت وخون از آن جاری شد. در این هنگام شروع به استغفار وپوزش طلبی از خدای متعال کرد وگفت: خدایا، چه تقصیری از من سر زده است؟ جبرئیل بر وی فرود آمد وگفت:
یا ابراهیمُ، ما حدثَ منک ذنبٌ ولکن هنا یُقتلُ سِبطُ خاتمِ الأنبیاءِ وابنُ خاتمِ الأوصیاءِ فسالَ دمُکَ موافقةً لدمِهِ؛ای ابراهیم، گناهی از تو سر نزده است اما در این سرزمین نواده خاتم رسولان وفرزند خاتم الاوصیا کشته می شود وخون تو برای همراهی با خون اوست که جاری شد.
آیا این مصداق روشنی از ارتباط امام حسین علیه السلام با عالم تکوین نیست؟ ابراهیم خلیل الرحمان هزاران سال پیش از واقعه کربلا می زیسته است وشیخ الانبیا به شمار می رود، ولی با این حال هنگام گذشتن از سرزمین کربلا سرش شکافته می شود.
این که ابراهیم خلیل با این همه عظمت، خون سرش برای همراهی با خون مبارک سیدالشهدا علیه السلام جاری می شود، بدان سبب است که کشتن امام حسین علیه السلام کشتن کرامت واسلام وتمام پیامبران است؛ زیرا با شهادت امام حسین علیه السلام تمام معنویات کشته شد وکون ومکان زیر وزبر ودگرگون گردید.
از این رو خدای حکیم مسئولیت خونخواهی ایشان را بر دوش زمین وزمینیان نهاد واین معنای «ضَمّنَ الأرضَ ومن علیها دمَکَ وثارَکَ» می باشد. منظور از خونخواهی امام حسین علیه السلام فقط کشتن قاتل آن حضرت نیست، بلکه این مسأله در جمادات، ناظر به مسأله ای تکوینی است ودر انسان ها به معنای مسئولیتی است که در قبال این ماجرا بر دوش آنها قرار دارد.
از امام رضا علیه السلام روایت شده است که فرمود:
کانَ أبی إذا دَخَلَ شهرُ المُحرَّمُ لا یُری ضاحکاً وکانتِ الْکَآبَة تَغْلِبُ علیهِ حتّی یَمضی مِنهُ عشرةَ أیّامٍ فإذا کانَ یَوم العاشِر کانَ ذلکَ الیَومُ یومَ مصیبتِهِ وحُزْنِهِ وَبُکائِهِ ویقولُ هو الیَوْمُ الّذی قُتِلَ فیِهِ الحسینُ علیه السلام؛ هنگامی که ماه محرم محرم فرا می رسید تا ده روز کسی پدرم را خندان نمی دید واندوه در چهره اش موج می زد. هنگامی که روز دهم محرم فرا می رسید آن روز، روز اندوه وماتم و زاری او بود ومی گفت: این همان روزی است که [جدم] حسین علیه السلام در آن کشته شد.
مسئولیت ما در قبال سیدالشهدا علیه السلام
ماه محرم ویژگی بی نظیری نسبت به دیگر ماه ها دارد. به محض آن که هلال ماه محرم پدیدار می شود، نام امام حسین علیه السلام را که در روز دهم این ماه مظلومانه به شهادت رسید، بی درنگ در خاطر انسان زنده می کند ومسئولیت ما را در قبال آن حضرت وزنده نگاه داشتن شعله نامش به یاد می آورد. از میان این مسئولیت ها می توان به دو امر زیر اشاره نمود:
اول: معرفی امام حسین علیه السلام وماجرای کربلا وبیان اهداف وارزش های آن حضرت وکوشش برای آگاه کردن تمام انسان های شرق وغرب زمین از مصائبی که بر او وخاندان ویاران گرامی اش وارد شد.
روز یازدهم محرم هنگامی که عقیله بنی هاشم، حضرت زینب کبری، فرزند برادر خود، حضرت امام سجاد علیه السلام را مشاهده کرد که از شدت اندوه طاقت فرسا نزدیک بود جان مبارکشان از کالبد تن خارج شود به ایشان عرضه داشتند:
لا یَجزِعنَّکَ ما تَری فَواللّه إنّ ذلکَ لَعَهدٌ مِن رسول اللّه صلی الله علیه و آله إلی جدِّکَ وأبیکَ وعمّک، ولقد أخَذَاللّه میثاقَ اُناسٍ مِن هذِهِ الأُمّةِ لا تعرِفُهُم فَراعِنَةُ هذِهِ الأُمّة، وهم مَعروفونَ فی أهلِ السّماواتِ أَنَّهم یَجمعونَ هذِهِ الأعضاءَ المُتَفرّقَةَ فَیُوارونَها وهذِهِ الجُسومَ المُضرّجةَ، وینصبونَ لِهذا الطَفِّ عَلَماً لِقَبر أبیکَ سیّدالشهداء لا یدرسُ اثرُهُ ولا یَعفو رسمُهُ علی کُرورِ اللیالی والأیّامِ، ولَیجتَهدَنَّ أئِمّةُ الکُفرِ وأشیاعُ الضّلالةِ فی مَحوِهِ وتطمیسِهِ، فَلا یَزدادُ أثرُهُ إلاّ ظُهوراً، وأمرُهُ إلاّ علوّاً؛ مبادا این چیزها تو را بی تاب کند. به خدا قسم این وعده ای است که رسول خدا صلی الله علیه و آله به پدر بزرگ، پدر وعمویت داده است. خدا با گروهی از این امت ـ که فرعون های امت آنان را نمی شناسند ولی در میان اهل آسمان ها شناخته شده اند ـ پیمان بسته است که این اعضای پراکنده را گرد آورند واین بدن های غرقه به خون را به خاک سپارند. این گروه برای طف ومرقد پدر بزرگوارت نشانه ای برپا خواهند کرد که هیچ گاه از میان نخواهد رفت وگذر شبان وروزان، نشان آن را نخواهد زدود. هر قدر پیشوایان کفر وپیروان گمراهی در زدودن واز بین بردن آن بکوشند، روزبه روز اثر آن پدیدارتر ونام آن بلندآوازه تر می شود.
بنابراین شایسته است در اقامه عزاداری سیدالشهدا علیه السلام بکوشیم ومردم را نسبت به احیای شعائر حسینی به شکل های گوناگون وشیوه های درست ومشروع فرا خوانیم.
دوم: مسئله دیگر پیروی از امام حسین علیه السلام ودنبال کردن اهداف بلند آن حضرت است که در حقیقت چنین چیزی از امت رسول اللّه صلی الله علیه و آله انتظار می رود وباید گفت مسأله اول مقدمه ای برای رسیدن به این هدفِ مهم تر است.
در یکی از زیارت های سیدالشهدا علیه السلام آمده است:
وبَذَلَ مُهجَتَهُ فیک لیستنقذَ عبادَکَ من الجهالةِ وحیرةِ الضلالةِ؛خدایا، امام حسین علیه السلام خون قلب پاکش را در راه تو داد تا بندگانت را از نادانی وحیرت گمراهی برهاند.
لام در «لیستنقذ» لام تعلیل است؛ یعنی هدف وانگیزه فداکاری امام حسین علیه السلام نجات دادن بندگان از جهالت وگمراهی بود. منظور از «عبادک» تمام بندگان خدای متعال هستند، چه مؤمن باشند وبه واسطه امام حسین علیه السلام از درجات بالاتری از هدایت برخوردار شوند وچه غیر مؤمن باشند وبه برکت امام حسین علیه السلام راه هدایت بپویند.
برای این که هدف امام حسین علیه السلام را دنبال کنیم وبینش ومنش آن امام همام را چراغ راهمان سازیم خوب است در زیارت نامه های آن حضرت بیشتر تأمل نماییم. برای مثال کتابی مانند بحارالانوار در همه جا یافت می شود وتهیه آن آسان است. می توانیم زیارات امام حسین علیه السلام را که در این کتاب هست با دقت بخوانیم ودر مفاهیم آن تأمل کنیم؛ زیرا مطالب بسیاری هست که از اندیشیدن در مضامین این زیارت ها عاید انسان می شود. کوتاه سخن این که معرفی سیدالشهدا علیه السلام از طریق اقامه مجالس عزاداری ـ از یک سو ـ وکوشش برای تحقق بخشیدن به آرمان های ایشان نظیر هدایت بندگان از نادانی وحیرت گمراهی به سوی نور اسلام وایمان ـ از سوی دیگر ـ از جمله مسئولیت هایی است که در زمینه خونخواهی آن امام بزرگوار بر دوش ما قرار دارد.
پس آستین همت بالا بزنیم وبه خصوص در ماه های محرم وصفر در این راه بکوشیم. بلکه پیش از فرا رسیدن این دو ماه آمادگی های لازم را کسب، وتمام نیروهای مان را در این راه بسیج کنیم تا آرمان ها وارزش های والا ومورد نظر سیدالشهدا علیه السلام را از طریق دسته های عزاداری، مجالس روضه خوانی واقامه شعائر، نمایش ها وفیلم های نمادین، پایگاه های اطلاع رسانی، ماهواره ها، برگزاری همایش، سخنرانی وهر وسیله ممکن تحقق بخشیم. اینها همگی جزء مسئولیت های ماست که از این فرمایش امام صادق علیه السلام دریافت می شود: «وخدای متعال زمین وساکنانش را ضامن خون تو وگرفتن تاوان آن قرار داده است» چه بسیارند کسانی که با امام حسین علیه السلام وبینش ومنش ایشان آشنا نیستند ومسئولیت ما در قبال این افراد چقدر سنگین است. از خدای متعال می خواهیم ما را در خدمت کردن به اسلام وتلاش جدی در ستاندن تاوان خون حضرت سیدالشهدا علیه السلام از این طریق (یعنی معرفی امام حسین وآرمان های مقدس ایشان به تمام جهانیان) موفق بدارد.
